Gelir vergisi nedir?
Gelir vergisi, gerçek kişilerin yani kurumlaşmamış olan şahısların elde ettiği gelir üzerinden alınan bir vergi çeşididir. Geliri ise “Gerçek kişilerin bir takvim yılı içerisinde kazanmış olduğu ücret” olarak tanımlayabiliriz. Gelir gerçek kişiler için, gayrimenkul ve menkullerin getirisi, serbest meslek üzerinden elde edilen kazançlar, zirai faaliyetler sonucunda kazanılan kazançlar şeklinde çeşitlendirilebilmektedir. Türk vergi sistemi içerisinde bulunan vergi çeşitlerinden birisi olan gelir vergisi, şahısların elde ettiği kar üzerinden ödenmektedir.
Hangi kazançlar gelir vergisine girer?
Gelir vergisine tabi olan gelirler “Gelir Vergisi Kanunu” kapsamında tanımlanmıştır. Bu kanuna göre gelir vergisi ödenmesi için şahısların şu tip kazançlarının olması gerekmektedir:
- Zirai kazançlar
- Ticari kazançlar
- Serbest meslek kazançları
- Menkul ve gayrimenkulden elde edilen kazançlar
- Ücretler
- Diğer kazançlar, iratlar
Öte yandan gelir vergisi ödemek için de bazı koşulların oluşmuş olması gerekmektedir. Kanuna göre gelir vergisi ödeyecek gerçek şahısların şu koşulları sağlaması şarttır:
- Türkiye’de yaşıyor olması (İkametgahı Türkiye’de bulunmalı). Bu kişilerin bir takvim yılı içerisinde 6 ay boyunca devamlı olarak Türkiye’de oturması lazımdır. Geçici iş ya da görev için Türkiye’ye gelen iş insanları, bilim insanları, basın yayın çalışanları, uzmanlar ve memurlar bu kategoriye dahil değildir.
- Resmi dairelerdeki işlerinden ötürü yabancı ülkelerde yaşayan Türk vatandaşları.
Gelir vergisi nasıl hesaplanır? Gelir vergisi nasıl ödenir?
Gelir vergisi, gelir tutarının gelir vergisinin oranıyla çarpılması sonucunda hesaplanmaktadır. Gelir tutarı yükseldikçe, gerçek kişilerin vereceği vergi oranı da yükselmektedir. Hangi gelir türünün ya da tutarının nasıl vergilendirileceği konusu her yıl Maliye Bakanlığı tarafından açıklanmaktadır. Açıklanan bu tabloya “Gelir Vergisi Dilimleri” adı verilmektedir. Gelir vergisi genellikle 2 taksit halinde ödenmektedir. İlki mart ayının son gününe kadar verilir, ikinci taksit ise temmuz ayının son gününe kadar mutlaka ödenmiş olmalıdır. Gelir vergisi verebilmek için gelir vergisi beyannamesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu beyannameye Gelir İdaresi Başkanlığının web sitesinden ulaşmanız mümkündür. Beyanname işlemleri halledildikten sonra ise gelir vergisi; kişinin ya da iş yerinin ikametgâhının bulunduğu bölgedeki vergi dairesine ödenmektedir.